W czwartek 23 marca rozpoczął się święty muzułmański miesiąc – Ramadan. Najbardziej znanym i najważniejszym zwyczajem w czasie tego święta jest codzienny, trwający od wschodu do zachodu słońca post. Panująca obecnie na świecie sytuacja, począwszy od wojny na Ukrainie, poprzez szalejącą inflację, po inne bardziej lub mniej lokalne kryzysy, w tym humanitarne, może jednak wyraźnie wpływać na tegoroczny wygląd święta.
Ramadan pod znakiem inflacji
Zdecydowana większość muzułmanów żyje w krajach Azji i Afryki, te z kolei są obecnie jednymi z najbardziej dotkniętych skokami cen i niedoborami kluczowych dostaw[1]. Prawdopodobnie w kolejnych dniach święta znajdzie to odzwierciedlenie w ograniczaniu wydatków na żywność i prezenty.
W Egipcie problemy widoczne były już przed Ramadanem. W styczniu, prawie trzy miesiące przed rozpoczęciem postu otwarto targi „Ahlan (Welcome) Ramadan”, na których oferowana jest przeceniona żywność. To taktyka rządu, który próbuje załagodzić presję wynikającą z rekordowo wysokich cen żywności. Program, w ramach którego na targowiskach można nabyć żywność w cenach o 25-30% niższych, ma potrwać do końca kwietnia[2].
Najcięższa sytuacja panuje jednak w Libanie. Według szacunków American Near East Refugee Aid (ANERA) tradycyjna wieczorna kolacja iftar będzie nieosiągalna nawet dla 80% osób w tym kraju[3]. Niedobór środków finansowych na żywność oraz wysokie ceny paliwa mogą również przyczynić się do zmiany obchodów Id al-Fitr – Święta Przerwania Postu, kończącego Ramadan. Dzień, w którym muzułmanie odwiedzają się i dzielą ze sobą posiłki, prawdopodobnie będzie miał w tym roku wyjątkowo prywatny charakter.
Problemy finansowe nie dotyczą jednak tylko krajów tak zwanego „globalnego Południa”, dotykają także społeczności europejskich, w tym diaspor muzułmańskich, tym samym przekreślając sztuczne podziały i podkreślając globalny wymiar skutków wojny i kryzysu gospodarczego. W Nottingham organizacja charytatywna Himmah stworzyła inicjatywę inspirowaną Ramadanem. Post solidarnościowy ma zwrócić uwagę na osoby dotknięte problemem głodu. Jak mówi jeden z organizatorów: „W Ramadanie muzułmanie wybierają post, [ale] wielu w tym mieście nie ma innego wyboru niż głód” [4]. W ramach akcji zorganizowany został wspólny iftar w przestrzeni miejskiej.
Chiny zwiększają kontrolę Ujgurów
Wyrażające solidarność z muzułmanami przemówienie prezydenta Stanów Zjednoczonych Joe Bidena zwróciło uwagę na społeczność, która znajduje w szczególnie ciężkiej sytuacji – zamieszkującej Chiny mniejszości Ujgurów:
Wraz z naszymi partnerami Stany Zjednoczone solidaryzują się z muzułmanami, którzy nadal doświadczają prześladowań, w tym z Ujgurami w Chińskiej Republice Ludowej, Rohingya w Birmie i innymi społecznościami muzułmańskimi doświadczającymi prześladowań na całym świecie”[5] .
Równocześnie podkreślił powszechne prawo człowieka do pokojowego i otwartego wyznawania swojej wiary.
Przemówienie Bidena zbiegło się w czasie z wprowadzeniem przez rząd chiński permanentnej inwigilacji w zamieszkiwanym przez Ujgurów Sinciangu[6]. 1811 wiosek na polecenie władz ma wdrożyć całodobowy system monitorowania. Radio Free Asia donosi, że obostrzenia dotykają także swobody religijnej:
Podczas gdy muzułmanie na całym świecie przygotowują się do rozpoczęcia świętego miesiąca Ramadanu, chińscy muzułmanie stoją w obliczu zakazu postu, a ich tradycje kulturowe i religijne są coraz bardziej atakowane[7].
Już w 2021 roku Amnesty International informowało o prześladowaniach religijnych społeczności muzułmańskich w Chinach. Podstawowe praktyki religijne i kulturowe zostały uznane za „ekstremistyczne”, a ich zauważenie przez władze groziło zatrzymaniem. W związku z tą polityką większość ludzi przestała się modlić i porzuciła jakiekolwiek zewnętrzne oznaki wyznawania islamu. Odbiło się to także na przestrzeni religijnej - meczety, świątynie, groby i inne miejsca kultu religijnego i kulturowego były systematycznie niszczone lub zmieniano ich przeznaczenie. W domach przykazywano zmienienia zdjęć meczetów na flagi chińskie[8].
W poprzednich latach urzędnikom, nauczycielom i studentom w regionie Sinciang zabraniano uczestniczenia w poście. Jednocześnie wymagano by restauracje pozostawały otwarte i funkcjonowały w normalnych godzinach[9].
Działania te wpisują się w ekstremalne środki podejmowane przez chińskie władze od 2017 roku. Jak donosi Amnesty International, ich celem jest:
wykorzenienie tradycji religijnych, praktyk kulturowych i lokalnych języków muzułmańskich grup etnicznych w regionie. Przeprowadzane pod pozorem walki z „terroryzmem”, zbrodnie te wymierzone były w etnicznych Ujgurów, Kazachów, Hui, Kirgizów, Uzbeków i Tadżyków[10].
Masowe zatrzymania, tortury, system inwigilacji, kontrola codziennego życia, tak zwane obozy reedukacyjne mają zaszczepić w przedstawicielach mniejszości etnicznych wartości świeckie, chińskie oraz ideały partii, tym samym prowadząc do utworzenia jednorodnego narodu. Władze Chin oskarżane są o popełnianie na Ujgurach zbrodni przeciwko ludzkości.
[1] F. Marsi, How will rising prices hurt Ramadan celebrations?, https://www.aljazeera.com/features/2023/3/22/how-will-rising-prices-affect-ramadan-celebrations. [2] Egypt rolls out early Ramadan discounts as inflation soars, https://www.reuters.com/world/africa/egypt-rolls-out-early-ramadan-discounts-inflation-soars-2023-01-31/. [3] F. Marsi, How will rising…, op. cit. [4] J. Harby, Cost of living: Nottingham Ramadan event held to combat food poverty, https://www.bbc.com/news/uk-england-nottinghamshire-65058672. [5] Biden expresses ‘solidarity’ with China’s Uighurs during Ramadan, Biden expresses ‘solidarity’ with China’s Uighurs during Ramadan | Uighur News | Al Jazeera. [6] Totalna inwigilacja, tortury, przymusowa praca. Chińskie "laboratorium technik kontrolowania", Chiny, Ujgurzy. Inwigilacja, obozy, tortury, przymusowa praca. "Współczesne ludobójstwo" w Singciangu - TVN24. [7] A. Loi, Gu Ting, As Ramadan begins, China's Muslims face fasting bans, monitoring and arrest, As Ramadan begins, China's Muslims face fasting bans, monitoring and arrest — Radio Free Asia (rfa.org) [8] China: Draconian repression of Muslims in Xinjiang amounts to crimes against humanity, China: Draconian repression of Muslims in Xinjiang amounts to crimes against humanity - Amnesty International. [9]China bans Muslims from fasting Ramadan in Xinjiang, China bans Muslims from fasting Ramadan in Xinjiang | Uighur News | Al Jazeera [10] [10] China: Draconian repression…, op. cit.
Warto zajrzeć:
A. Loi, Gu Ting, As Ramadan begins, China's Muslims face fasting bans, monitoring and arrest, As Ramadan begins, China's Muslims face fasting bans, monitoring and arrest — Radio Free Asia (rfa.org)
Biden expresses ‘solidarity’ with China’s Uighurs during Ramadan, Biden expresses ‘solidarity’ with China’s Uighurs during Ramadan | Uighur News | Al Jazeera.
China bans Muslims from fasting Ramadan in Xinjiang, China bans Muslims from fasting Ramadan in Xinjiang | Uighur News | Al Jazeera
China: Draconian repression of Muslims in Xinjiang amounts to crimes against humanity, China: Draconian repression of Muslims in Xinjiang amounts to crimes against humanity - Amnesty International.
Egypt rolls out early Ramadan discounts as inflation soars, https://www.reuters.com/world/africa/egypt-rolls-out-early-ramadan-discounts-inflation-soars-2023-01-31/.
F. Marsi, How will rising prices hurt Ramadan celebrations?, https://www.aljazeera.com/features/2023/3/22/how-will-rising-prices-affect-ramadan-celebrations.
J. Harby, Cost of living: Nottingham Ramadan event held to combat food poverty, https://www.bbc.com/news/uk-england-nottinghamshire-65058672.
Totalna inwigilacja, tortury, przymusowa praca. Chińskie "laboratorium technik kontrolowania", Chiny, Ujgurzy. Inwigilacja, obozy, tortury, przymusowa praca. "Współczesne ludobójstwo" w Singciangu - TVN24.